Noardeast-Fryslân

Gezondheid en het recht op zorg is voor mensen heel belangrijk. Ieder onderzoek bevestigt dat mensen veel voor zorg en welzijn over hebben als het maar goed geregeld is. Het kabinet Balkenende voert juist hier veranderingen door. Zo is in het nieuwe zorgstelsel vanaf januari volgend jaar iedereen particulier verzekerd. De SP vraagt zich nog steeds af waarom niet iedereen in het ziekenfonds?

Door alle veranderingen worden mensen afwachtend. De meeste mensen om me heen hoor ik zeggen: “ze doen maar”. Dat is jammer, maar niet vreemd. De overheid dient voorspelbaar te zijn, anders worden burgers wantrouwend. Ook de president van de Nederlandse Bank zegt dat de overheid voorzichtig moet zijn met abrupte wijzigingen. Maar voor de invoering van de WMO zullen mensen toch actief moeten worden. Want waarschijnlijk juni volgend jaar wordt deze wet ingevoerd met minstens net zo veel gevolgen.

Wat gaat er veranderen? Alle voorzieningen van de welzijnswet en de WVG worden opgenomen in de WMO, en delen van de ABWZ. Dat betekent dat bijvoorbeeld de huishoudelijke hulp van de thuiszorg, de dagbesteding voor ouderen en gehandicapten, woningaanpassing, maar ook de coördinatie van vrijwillige thuiszorg en mantelzorg straks anders worden geregeld. De gemeente wordt verantwoordelijk voor de uitvoering van de WMO. Een van de meest ingrijpende veranderingen is dat het recht op zorg wordt ingeperkt. Mensen hebben nu een verzekerd recht op thuiszorg en de gemeente heeft een zorgplicht. Straks vervalt dat recht en wordt er eerst gekeken of buren, kinderen of vrienden niet kunnen helpen. Burenhulp is natuurlijk goed en ook is eigenlijk heel normaal dat je voor je ouders wilt zorgen. Maar het is toch wat anders als je dat doet omdat je dat graag voor je ouders of buren over hebt, dan dat het door de gemeente verplicht kan worden. Ouders willen niet afhankelijk zijn van hun kinderen. Gehandicapten niet afhankelijk van de goede wil van buren of vrienden. We lijken wel weer terug te gaan naar die “goede oude tijd” van voor de oorlog, waarbij mensen die het in het leven minder hebben getroffen afhankelijk zijn van familie, buren of de kerk.

Dan is er nog een grote onzekerheid hoe de gemeente het WMO-beleid gaat uitvoeren. Er is een grote beleidsvrijheid voor gemeenten. Aan de ene kant is dat natuurlijk goed. Gemeenten hebben veel beter inzicht in wat er nodig is en wie dat het beste kan uitvoeren. Aan de andere kant leidt het ook tot onduidelijkheid en verschillen tussen gemeenten. Want gemeenten mogen bijvoorbeeld zelf de eigen bijdrage vaststellen. Zo kan het zijn dat straks de huishoudelijke hulp in Achtkarspelen goedkoper is dan in Kollumerland. Het zelfde kan gelden voor de maaltijdvoorzieningen en het gehandicaptenvervoer. Uiteindelijk kan dat er toe leiden dat bepaalde voorzieningen alleen beschikbaar zijn voor mensen die het kunnen betalen.

Een groot gevaar is ook dat de WMO niet alleen bedacht is om mensen zoveel mogelijk verantwoordelijk te maken voor zichzelf en voor hun medemensen, maar ook om de kosten voor zorg en welzijn zo veel mogelijk te beperken. Ervaring leert dat met de overheveling van rijkstaken naar de gemeente ook meteen een zogenaamde efficiencykorting wordt doorgevoerd. Een duur woord voor bezuinigingen. Dus ook al wil de gemeente een goed en verantwoord beleid voeren, dan kan door geldgebrek dit onmogelijk blijken.

Daarom is het ook zo belangrijk dat mensen zich gaan bemoeien met de WMO. Want de gemeente heeft de plicht om burgers en instellingen inspraak te geven bij het opstellen van het WMO-beleid en bij de uitvoering er van. De gemeente Achtkarspelen heeft al drie informatieavonden georganiseerd en er is een discussieplatform WMO opgericht. Straks zal er ook een dorpenronde zijn. “De burger is aan zet”, dus zullen de inwoners van Achtkarspelen van zich moeten laten horen. Via hun vakbond, via de ouderenbonden en natuurlijk ook via de SP. Wij zullen proberen zo goed mogelijk mee te denken om hier een sociaal WMO-beleid mee tot stand te brengen. Ook landelijk zal nog druk uitgeoefend moeten worden om te voorkomen dat beleidsvrijheid verwordt tot vrijblijvendheid. Er zullen duidelijke kaders moeten komen voor zorgplicht, waaraan gemeenten zich minimaal dienen te houden

Marianne Rigter
Bestuurslid Socialistische Partij, afdeling Noordoost Friesland